સમયની સાથે તહેવારોના રંગ-ઢંગ સહજપણે બદલાતા જતા હોય છે. જમાનાની સાથે સાથે તેના જલસામાં કંઈક ને કંઈક નવું ઉમેરાતું હોય છે. પતંગના આ પૌરાણિક પર્વની ઉજવણીમાં અનેક આધુનિક જલસા જોડાઈ ચૂક્યા છે.
લોકઉત્સવની મજા એ છે કે બદલાતા સમયની સાથે તેના રંગ-ઢંગમાં સહજપણે પરિવર્તન આવતું જાય છે. લોકપર્વને સાંપ્રત રાખવા માટે કોઈએ કશી જહેમત લેવી પડતી નથી. જમાના સાથે તેની ઉજવણીમાં નવા નવા જલસા ઉમેરાતા હોય છે. મકરસંક્રાંતિ એક એવો તહેવાર છે, જેમાં પતંગની બોલબાલા રહી છે, છતાં હવે તેમાં અનેક આધુનિક મસ્તીઓનું ઉમેરણ થયું છે.
(તસવીર ગૂગલ પરથી શોધીને ગમી તે મૂકી છે.)
મકરસંક્રાંતિ એક ધાર્મિક પર્વ છે, પણ પતંગની દોરથી દરેક નવી પેઢી તેની સાથે બંધાતી જાય છે. પેઢી દર પેઢીએ આ પર્વમાં નવાં નવાં છોગાં ઉમેરાતાં જાય છે અને પરિણામે આ પૌરાણિક તહેવાર આજે આધુનિક જમાનામાં પણ સૌનો ફેવરિટ બની રહ્યો છે. પતંગોત્સવના આ પર્વમાં હવે પતંગ ઉપરાંતની અનેક મજાઓ-મસ્તીઓ ભળી છે, જેથી આ તહેવારની આતુરતાથી રાહ જોવાતી હોય છે.
મકરસંક્રાંતિ દાન-પુણ્યના તહેવાર તરીકે ખ્યાત છે, પણ તેની ઉજવણીના કેન્દ્રસ્થાને રહે છે - પતંગ. જૂના સમયમાં ધાબા-ટેરેસ તો હતાં નહીં ત્યારે યુવાનો પોતાના ખેતર-વાડીએ પતંગ ઉડાડતા અને પતંગને ઊંચે ઊંચે ચગાવવાનો લુત્ફ ઉઠાવતા હતા. આજે શહેર હોય કે ગામડું, પતંગ ઉડાડવા માટે ધાબા-ટેરેસની કોઈ કમી નથી ત્યારે પતંગરસિયાઓને જલસો પડી જાય છે. અલબત્ત, હવે પતંગ બહુ ઊંચે ઊડતા નથી, કારણ કે સૌ એકબીજાના પતંગ કાપીને શૌર્યરસના ઘૂંટડા ઉતારવા લાગ્યા છે.
મકરસંક્રાંતિના મિજાજમાં હવે અનેક પરિવર્તન આવ્યાં છે. પતંગોત્સવમાં મુખ્ય આકર્ષણ પતંગ જ રહ્યો હોવા છતાં લોકો પતંગની સાથે સાથે સંગીત અને નાચનો પણ ભરપૂર લાભ ઉઠાવતા હોય છે. છેલ્લા દાયકામાં શહેરી વિસ્તારોમાં એફએમ રેડિયો પણ સાથી બન્યો છે. કેટલાક લોકો ટેરેસ પર ડીજેને પણ હાયર કરવા માંડ્યા છે. પતંગના ઠુમકા લગાવતાની સાથે સાથે ડીજેના તાલે પોતે પણ ઠુમકા લગાવી લેતા હોય છે.
પતંગોત્સવ હવે તો સાંજ ઢળ્યા પછી પણ ચાલુ રહેતો હોય છે. રાતનો અંધકાર પણ ઉજવણીમાં સામેલ થઈ જતો હોય છે અને તુક્કલના પ્રતાપે આકાશ ઝળહળી ઊઠતું હોય છે. હવે તો ઉત્તરાયણની રાત્રે ફટાકડા ફોડવાનો લુત્ફ પણ ઉઠાવવાનો ટ્રેન્ડ શરૂ થયો છે ત્યારે આ પર્વ હવે ખરા અર્થમાં ધમાકેદાર પણ બન્યું છે.
મકરસંક્રાંતિ પર દિવસે તો ઠીક રાત્રે પણ ટેરેસ ધમધમતું હોય છે, કારણ કે યુવાનો રાત્રે ધાબા પર ડીજેના તાલે ઝૂમતાં ઝૂમતાં ડાન્સ પાર્ટી યોજવા માંડ્યા છે. પતંગની સાથે સાથે મ્યુઝિક અને ડાન્સ મસ્તીના તડકાને કારણે આખો તહેવાર મજેદાર બની ગયો છે.
સાદા પતંગને બદલે ડિઝાઇનર પતંગો આવી ગયા છે. લોકો હવે જાતભાતની ટોપીઓ અને ગોગલ્સ પહેરવા માંડ્યા છે. મ્યુઝિકની રમઝટની વચ્ચે વચ્ચે જાતભાતનાં પીપૂડાં પણ વાગ્યા કરતાં હોય છે. ઉત્તરાયણ સ્પેશિયલ કેપ-ગોગલ્સની સાથે સાથે માર્કેટમાં હવે માસ્ક પણ મળવા લાગ્યા છે, જે પહેરીને લોકો તહેવારની મસ્તીમાં ઉમેરો કરતા હોય છે.
મજા સબ કે સાથ આતા હૈ, એ ન્યાયે હવે ખાસ કરીને શહેરોની સોસાયટીઓમાં સામૂહિક ઉજવણીનો ટ્રેન્ડ શરૂ થયો છે. બંને સમયની ભોજનની વ્યવસ્થા સામૂહિક રીતે જ કરી દેવામાં આવે છે, જેથી મહિલાઓ સાવ ફ્રી રહે છે અને ફુલ્લી એન્જોય કરી શકે છે.
તહેવારના રંગરૂપ બદલાતા રહે છે, પણ તેની રિફ્રેશિંગ વેલ્યૂ કાયમ છે. જય હો પતંગા!
(‘દિવ્ય ભાસ્કર’ની 14મી જાન્યુઆરી, 2016ના રોજ પ્રકાશિત ઉત્તરાયણ સ્પેશિયલ પૂર્તિ માટે લખેલો લેખ)
No comments:
Post a Comment